به نقل از «فرارو»

این زن زیبا و مرموز مصر باستان هنوز هم جذاب است؛ چرا؟

تاریخ انتشار: ۱۸ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۱۷۵۴۵۴

فرارو- به نظر می‌رسد نفرتیتی به دوردست‌ها خیره شده و مغرور و گوشه گیر بوده است. در مورد زنی که حدود ۳۵۰۰ سال پیش در مصر باستان زندگی می‌کرد اطلاعات زیادی در دست نیست. نام او به این معناست: "زیبا بیرون آمده است".

به گزارش فرارو به نقل از دویچه وله؛ با این وجود، در این باره که آیا او قد بلند بود یا کوتاه قد، خشن بود یا سخاوتمند و یا مغرور هیچ نمی‌دانیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

تمام خصوصیات شخصی و شخصیتی او در تاریخ مفقود شده است. هیچ پاپیروسی با داستان‌هایی از زندگی او وجود ندارد. هیچ گزارشی از مورخان هم عصر او وجود ندارد. تنها چند نقش برجسته و کتیبه باستانی جزئیات کمی در مورد نفرتیتی مرموز ارائه می‌دهند.

نکته مشخص درباره او این است که در سن جوانی احتمالا در فاصله ۱۲ تا ۱۵ سالگی همسر آمن هوتپ چهارم شد. به او لقب "فرعون بدعت گذار" داده شد، زیرا پرستش خدایان چندگانه را لغو کرد و پس از آن تنها آتن خدای نور را پرستش کرد که به صورت قرص خورشید تابناک به تصویر کشیده شده بود.

او هم چنین نام خود را از آمنهوتپ به آخناتن (کسی که به آتن خدمت می‌کند) تغییر داد در حالی که نفرتیتی به نفرنفرواتن (زیبا زیبایی آتن است) تبدیل شد. به گفته "اولیویا زورن" معاون مدیر موزه مصر برلین که بخشی از موزه نئوس آن شهر است نفرتیتی لقب همسر بزرگ سلطنتی را داشت و با همسرش برابری می‌کرد. او به "دویچه وله" می‌گوید:"آنان یک سه گانه یک تثلیث با خدای آتن را تشکیل دادند. آتن، آخناتون و نفرتیتی عملا یک واحد دولتی بودند".

شهری جدید برای خدای آتن

در حدود سال ۱۳۵۰ قبل از میلاد آن زوج سلطنتی تبس پایتخت آن زمان مصر باستان را ترک کرده و در مدت زمان کوتاهی شهر آختاتن (افق آتن) را با جمعیت ۵۰۰۰۰ نفر به عنوان اقامتگاه جدید سلطنتی ساختند. محل آن شهر دشت آمارنا دره‌ای بود که توسط صخره‌های شیب دار محافظت می‌شد.

آخناتون همچنین معبدی اختصاص داده شده به خدای خود داشت. با این وجود، با صدور فرمان یکتاپرستی توسط آن زوج سلطنتی دشمنان قدرتمندی علیه آنان پیدا شدند: هزاران روحانی مذهبی بیکار شده بودند. آخناتون در هفدهمین سال سلطنت خود درگذشت. هیچ کس به طور قطع نمی‌داند چه اتفاقی برای نفرتیتی رخ داده است. بر اساس یک نظریه او ممکن است مدتی پس از مرگ شوهرش تحت نام اسمنخکاره حکمرانی کرده باشد. اولیویا زورن می‌گوید:"با این وجود، او ممکن است پیش از شوهرش فوت کرده باشد".

زنده‌ترین آثار هنری مصری

سوابق تاریخی در مورد سلسله فراعنه بعدی تحت رهبری افسانه‌ای "توت عنخ آمون" مفصل‌تر است. او و مشاوران اش خدایان قدیمی را احیا کردند و بنا‌های آخناتن را تخریب کرده و از بقایای آن به عنوان سنگ معدن استفاده کردند. آختاتن پایتخت جدید نیز فرو ریخت.

اگر "لودویگ بورشارت" معمار و مصرشناس آلمانی در اوایل قرن بیستم در مسیر شهر افسانه‌ای آمارنا به مصر سفر نمی‌کرد شاید هرگز نام نفرتیتی را نشنیده بودیم. او توسط "ویلهلم دوم" امپراتور آلمان ماموریت یافته بود تا اقلامی را برای موزه‌های سلطنتی در برلین به دست آورد. او و تیم حفاری اش در تاریخ ۶ دسامبر ۱۹۱۲ میلادی با کارگاه یک مجسمه ساز مواجه شدند که احتمالا در سال ۱۳۰۰ قبل از میلاد برای دربار سلطنتی کار کرده بود.

زیر تپه‌های آوار مجسمه‌های متعددی وجود داشت از جمله یک مجسمه با تاج آبی رنگ. لاله گوش این پیکره سوراخ شده و چشم هایش با سرمه آرایش شده بود. عنبیه چشم چپ وجود نداشت، اما ظاهر و شکل نیم تنه مجسمه کاملا حفظ شده بود. بورشارت از کشف خود بسیار هیجان زده بود. او گفته بود:"ما واضح‌ترین اثر هنری مصر را در دستان خود نگه داشتیم". نیم تنه ملکه در اندازه واقعی او به ارتفاع ۴۷ سانتی متر بود. بورشارت گفته بود:"اثر کاملا برجسته‌ای است. نمی‌توان آن را توصیف کرد فقط باید از نزدیک آن را ببینید".

تاج تفرتیتی مانند کلاه گیس‌های حجیم روی سر در مصر باستان پوششی متداول بود. به احتمال زیاد سر ملکه تراشیده شده بود این امر پوشیدن لباس‌های سنگین و هم چنین جلوگیری از هجوم شپش‌ها را آسان‌تر می‌کرد. آیا او برای افزودن به زیبایی خود صورت اش را آرایش (میک آپ) می‌کرد؟

زورن می‌گوید: "آرایشی که امروز داریم در آن زمان وجود نداشت. با این وجود، افراد در آن زمان چشم‌های شان را آرایش می‌کردند. آنان با خط چشم کاری می‌کردند که چشمان شان زیباتر دیده شود. هم چنین، این کار اثر ضد عفونی کننده داشت و باکتری‌هایی را که می‌توانستند وارد چشم شده و منجر به نابینایی شوند دفع می‌کرد".

آثار باستانی مبادله شده: نفرتیتی برای یک محراب

بورشارت با حمایت مالی انجمن شرق شناسی آلمان که هزینه سفر او به مصر را تامین می‌کرد مجسمه نفرتیتی را به برلین برد. طبق مقررات آن زمان تمام یافته‌های باستانی به طور مساوی بین مصر و کشوری که حفاری را انجام می‌داد تقسیم می‌شد. بورشارت نماینده امپراتوری آلمان بود.

"گستون کامیل شارل مسپرو" مدیر خدمات آثار باستانی تحت سرپرستی فرانسه و مصرشناس فرانسوی به همکار خود "گوستاو لوفور" دستور داد تا تقسیم این یافته را انجام دهد. یک قسمت شامل نیم تنه نفرتیتی بود، قسمت دوم یک محراب که زوج سلطنتی آخناتون و نفرتیتی را با سه فرزندشان نشان می‌داد. از آنجایی که موزه مصر در قاهره هنوز یک محراب نداشت تصمیم گرفته شد که مجسمه را نبرند. بعدا بورشارت متهم شد که مجسمه نیم تنه را در شرایطی که در حد ایده آل نبوده با خود برده است.

نفرتیتی با استاندارد‌های زیبایی مدرن مطابقت دارد

بنابراین نماد زیبایی مصر به سفری به برلین رفت جایی که برای اولین بار در سال ۱۹۲۴ در معرض دید عموم قرار گرفت و باعث ایجاد یک جنون واقعی نفرتیتی شد. تصاویر مجسمه نیم تنه نفرتیتیت روی جلد مجلات چاپ شدند و در کارزار تبلیغاتی لوازم آرایشی، عطر و جواهرات و هم چنین آبجو، قهوه و سیگار مورد استفاده قرار گرفتند.

نیم تنه نفرتیتی که هزاران سال در شن‌های صحرا گم شده بود تبدیل به یک بت تحسین برانگیز شد همان گونه که احتمالا در طول زندگی نفرتیتی نیز او واقعا مورد تحسین سایرین بوده است. زورن می‌گوید:" در اوایل قرن بیستم او با گونه‌های بلند و ویژگی‌های ظریف اش با ایده آل زیبایی مدرن امروزی مطابقت داشت". او می‌افزاید:"البته نمی‌توانیم دقیقا بگوییم که آیا ۳۵۰۰ سال پیش نیز چهره او ایده آل و معیار زیبایی بوده است یا خیر".

اسرار نیم تنه نفرتیتی

مجسمه نیم تنه از سنگ آهک ساخته شده بود که مجسمه ساز بر روی آن گچ کاری را برای مدل سازی ویژگی‌های نفرتیتی اعمال کرده است. توموگرافی کامپیوتری (CT) صورت در سال ۲۰۰۶ چین و چروک حک شده در سنگ آهک را نشان داد. زورن می‌گوید:"هنرمند یک لایه نازک گچ روی آن قرار داد که مانند آرایش زیرسازی عمل کرد و سطح را صاف کرد".

نفرتیتی به احتمال زیاد هر دو چشم را داشته است، اما زورن نظریه‌ای در مورد این که چرا نیم تنه معروف فقط یک چشم دارد را مطرح می‌کند. او می‌گوید:"این صرفا یک مدل است. هنرمند از آن به عنوان الگوی مجسمه‌های دیگر ملکه استفاده می‌کرد. مجسمه ساز احتمالا از عنبیه درآمده برای آزمایش مواد مختلف استفاده کرده بود".

چالش ایجاد یک بینی معتبر

برای بازسازی دقیق‌تر چهره واقعی نفرتیتی به مومیایی او نیاز داریم. زورن می‌گوید:"با این وجود، تاکنون مومیایی نفرتیتی به وضوح شناسایی نشده است اگرچه اغلب تلاش‌هایی برای کشف آن صورت گرفته است. حتی اگر روزی مومیایی او به طور قطعی شناسایی شود فقط استخوان‌ها و پوست وجود دارند و بخش دشوار بازسازی صورت معمولا قسمت بینی است. البته دانشمندانی وجود دارند که می‌توانند دقیقا بگویند چقدر گوشت زیر پوست بوده است. با این وجود، من فکر می‌کنم با آن چه امروز در دسترس ما می‌باشد نمی‌توان به طور قطع بینی را بازسازی کرد با این وجود، شما مطمئنا می‌توانید از هر مومیایی یک نفرتیتی بسازید به خصوص که به احتمال زیاد تحت تاثیر تصویر مجسمه نیم تنه معروف قرار گرفته اید. این در حالیست که این کار دیگری بازسازی عینی نخواهد بود".

امروز ۳۵۰۰ سال پس از مرگ نفرتیتی نمی‌توان دقیقا گفت که او چگونه به نظر می‌رسید و صرفا به لطف مجسمه نیم تنه اش زیبایی قابل توجهی از او در اذهان باقی مانده است.

نیم تنه متعلق به کدام کشور است؟

مصر مایل است این مجسمه را تحویل بگیرد، اما برلین دلیلی برای بازگرداندن آن نمی‌بیند. معاون موزه مصر می‌گوید:"مطمئنا هیچ ادعایی برای استرداد وجود ندارد. وضعیت حقوقی این اثر روشن است. بالاخره این مجسمه ۱۰۰ سال پیش با قراردادی به لودویگ بورشارت مصر شناس آلمانی اهدا شد".

با این وجود، از منظر امروزی این پرسش مطرح می‌شود که آیا مصر در آن زمان اصلا در مورد این موضوع حرفی برای گفتن داشت؟ زیرا آن کشور تحت سلطه استعمار بریتانیا و اداره آثار باستانی تحت مدیریت فرانسه بود. "اولیویا زورن" به سرعت یک استدلال متقابل برای نگهداری آن اثر مطرح می‌کند:"این مجسمه نیم تنه برای سفر و جابجایی مناسب نیست. اگر آن را به مصر انتقال دهیم این خطر وجود دارد که آسیب ببیند و من فکر نمی‌کنم هیچ فردی این را بخواهد". بنابراین، نفرتیتی فعلا به احتمال زیاد در برلین باقی خواهد ماند.

منبع: فرارو

کلیدواژه: قیمت طلا و ارز قیمت موبایل احتمال زیاد مجسمه نیم تنه مصر باستان هم چنین آن زمان

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۱۷۵۴۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اسراری که گورهای تاریخی افشا کردند

باستان‌شناسان با کاوش در نقاط مختلف جهان گورهایی باشکوه و در برخی موارد حیرت‌آوری را کشف کرده‌اند، ‌ که اطلاعات جالبی را از زندگی گذشتگان افشا می‌کند.

به گزارش ایسنا، گورهای انسان‌ها از تلخ‌ترین و البته مهم‌ترین بقایای به‌جامانده از دنیای باستان‌ اند و مردم به روش‌های مختلفی در آن دفن می‌شدند، از خاکسپاری در داخل اهرام عظیم گرفته تا انداختن جسد در باتلاق، روش دفن و خاکسپاری مردم در دوره‌ها و نقاط مختلف جهان گوناگون بوده است.

در برخی موارد، مردم می‌ترسیدند مرده‌ها زنده شوند و آسیب بزنند، در نتیجه گاهی اجساد را قطع عضو می‌کردند و یا آنها را می‌بستند.

در ادامه، منتخبی از این گورها را که «لایو ساینس» شناسانده و بخش نخست آن چندی پیش منتشر شد، معرفی می‌شود:

«پسوسنس یکم»

«پسوسنس یکم» فرعونی بود که در طول سلسله بیست‌ویکم مصر، یعنی در حدود ۳۱۰۰ سال پیش حکومت می‌کرد. در سال ۱۹۴۰ میلادی بود که مقبره او در شهر باستانی «تانیس» ‌کشف شد. او را با نقابی از جنس طلا به خاک سپرده بودند. درونی‌ترین تابوت در تابوت‌دان او از نقره ساخته شده بود، از این‌رو برخی از نویسندگان امروزی، «سوسنس یکم» ‌را «فرعون نقره‌ای» نامیده‌اند. اشیاء مخصوص خاکسپاری نفیسی از جمله گردنبند و دستبند ساخته‌شده از فلزات گرانبها و جواهرات نیز در این مقبره کشف شد. با وجود تمام این آثار چمشگیر، کشف این مقبره در مقایسه با کشف مقبره «توت عنخ آمون» مورد توجه مردم قرار نگرفت که البته بخشی از آن به دلیل کشف مقبره «پسوسنس یکم» در دوران جنگ جهانی دوم بود.

«مقبره آمفیپولیس»

مقبره آمفیپولیس که قدمت آن به قرن چهارم پیش از میلاد بازمی‌گردد، ‌ در «مقدونیه» ‌واقع در یونان ساخته شده است و در طراحی آن جزئیات زیادی به کار رفته است. ابوالهول‌هایی در این مقبره قرار دارند که از دروازه‌ها حفاظت می‌کنند، همچنین مجسمه‌های زن و موزائیک‌های تصویرگر داستان‌های اساطیر یونانی نیز در آن قرار دارد. با اینکه بقایای دست‌کم پنج انسان در این مقبره کشف شده است، هویت این افراد یا اینکه مقبره برای چه کسی ساخته شده است، مشخص نیست. قدمت این مقبره به دوران «اسکندر مقدونی» ‌باز می‌گردد و این احتمال وجود دارد که برای یکی از اعضاء خانواده و یا یکی از دوستان او ساخته شده باشد.

«اوتسی مرد یخی»

بقایای یخ‌زده و سالم مردی که «اوتسی» نام گرفته است، به بیش از ۵۳۰۰ سال قبل تعلق دارد و توسط محققان در مرز ایتالیا و اتریش در سال ۱۹۹۱ میلادی پیدا شد. تحقیقات نشان داد که این مرد ۱.۶ متر قد داشته و در زمان مرگ حدودا ۴۵ ساله بوده است. او پس از اصابت یک تیر جان خود را از دست داده است. همچنین اثری از یک زخم عمیق در دست راست او وجود دارد که احتمالا حین جلوگیری از اصابت تیر ایجاد شده است.

«مقبره‌های سلطنتی اور» ‌

مقبره‌های سلطنتی «اور» که به حوالی ۴۵۰۰ سال قبل تعلق دارند، از حدود ۱۶ مقبره تشکیل شده‌اند که به افراد سطلنتی یا اشراف‌زادگان جامعه تعلق داشتند. این افراد به همراه اشیاء‌ نفیسی از جمله سربند، ‌گردنبند و گوشواره دفن شده بودند. از جمله اشیاء قابل‌توجهی که در این مکان کشف شده است به یک چنگ می‌توان اشاره کرد که به شکل سر یک گاو نر طراحی شده بود. در نزدیکی این مقبره‌های سلطنتی همچنین افرادی به همراه اشیاء خاکسپاری به مراتب ساده‌تر دفن شده بودند.

در این زمینه بخوانید:‌

داستان کشف مقبره‌های طلایی

«قبرهای چاتال‌هویوک»

قدمت محطوطه «چاتال‌هویوک» در ترکیه به بیش از ۹هزار سال بازمی‌گردد و این محوطه یکی از قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های کره زمین شناخته می‌شود. در این سکونتگاه هیچ خیابانی وجود ندارد و ساختمان‌ها به اندازه‌ای به یکدیگر نزدیک بودند که مردم با استفاده از نردبان‌های روی سقف، وارد آن‌ها می‌شدند. باستان‌شناسان همچنین به این نتیجه رسیدند که مردم در زیر ساختمان‌ها دفن می‌شدند و در برخی از موارد تا ۳۰ نفر در زیر یک ساختمان دفن می‌شد. در سال ۲۰۱۱ میلادی نتایج یک تحقیق نشان داد افرادی که زیر ساختمان‌ها دفن می‌شدند، اغلب از لحاظ بیولوژیکی با یکدیگر رابطه نداشتند که نشان می‌دهد خویشاوندی عامل مهمی در انتخاب محل دفن نبوده است.

«تابوت‌دان‌ پایان دنیا» ‌

در سال ۲۰۱۸ گروهی از باستان‌شناسان یک تابوت‌دان سیاه و گرانیتی در ابعاد ۲.۷ در ۱.۵ در ۱.۸ متر را در اسکندریه واقع در یونان کشف کردند. کشف این تابوت بسیار مورد توجه قرار گرفت و برخی در فضای مجازی این موضوع را مطرح کردند که باز کردن تابوت می‌تواند نفرینی را رها کند که ممکن به پایان رسیدن دنیا منجر شود. زمانی که باستان‌شناسان در این تابوت باز کردند، دریافتند که آب فاضلاب به درون آن راه یافته است. کاوشگران همچنین بقایای سه انسان به همراه حکاکی‌هایی روی ورقه‌های طلا پیدا کردند. قدمت تابوت‌دان به حوالی بعد از فتح این مکان توسط «اسکندر مقدونی» ‌ در سال ۳۳۲ پیش از میلاد بازمی‌گردد، اما مشخص نیست که این تابوت‌دان برای چه کسی ساخته شده است.

«مقبره سن پیتر»

مقبره «سن پیتر» در زیر محراب کلیسای سنت پیتر در واتیکان واقع شده است، یعنی نزدیک به منطقه‌ای که اعتقاد بر این است که او در قرن اول پس از میلاد به صلیب کشیده شده است. چندین قبر با بقایای انسان در داخل مقبره قرار دارد، همچنین مجموعه‌ای از استخوان‌ها در این مکان وجود دارد که برخی معتقدند به «سن پیتر» تعلق دارد.

«مقبره سئوس سوم» ‌

«سئوس سوم» ‌(Seuthes III)، پادشاه «ادروسی»، ‌ قلمرویی واقع در «تراکیه» (سرزمینی در جنوب شرق اروپا) بود که در طول قرن چهارم پیش از میلاد حکومت می‌کرد. این پادشاه زمانی که در گذشت، در مکانی که اکنون مرکز بلغارستان محسوب می‌شود، دفن شد. در مقبره او اشیاء خاکسپاری مختلفی از جمله یک تاج طلا، جام طلا، سلاح، سپر و یک کلاه‌خود برنز و یک سردیس برنزی که احتمالا تصویرگر خود شاه است، وجود داشت. مقبره او زیر تپه‌ای به ارتفاع ۲۰ متر و قطر ۹۰ متر قرار دارد.

«مقبره هادریان» ‌

مقبره هادریان که در رم واقع شده است، مقبره‌ای است که برای «هادریان»، ‌امپراتور روم ساخته شده است و در آن خاکستر این امپراتور، همسر و تعدادی از جانشینانش نگهداری می‌شود. این ساختمانِ استوانه‌ای ۵۰ متر ارتفاع دارد و بعدها به قلعه‌ای تبدیل شد که در مقطعی توسط پاپ مورد استفاده قرار گرفت. این مکان اکنون یک موزه را در خود جای داده است.

«تئودوریک بزرگ»

مقبره تئودوریک برای «تئودوریک بزرگ» (حکومت در حدود ۴۷۱ تا ۵۲۶ پس از میلاد) ساخته شد که پادشاه «استروگوت‌ها» بود. این مقبره یک سازه مدور واقع در «راونا» در ایتالیا است. این سازه دو طبقه ۱۵ متر ارتفاع و ۱۱ متر قطر دارد و از دست‌کم ۲۳۰ تن سنگ ساخته شده و سقف آن به صورت گنبدی طراحی شده است. پس از اینکه امپراتوری بیزانس در سال ۵۴۰ «استروگوت‌ها» را شکست داد، آنها بقایای تئودوریک را برداشتند و مقبره را به کلیسا تبدیل کردند.

«هرم جوزر» ‌

«جوزر»، یکی از فرعون‌های مصر بود که حدود ۴۷۰۰سال قبل حکومت کرد. او یک هرم پلکانی را در «سقاره» ساخت. این هرم نخستین هرمی بود که در مصر ساخته شد و ارتفاع آن به ۶۰ متر می‌رسید و در مجموع از ۶ طبقه پلکانی تشکیل شده بود. تونل‌هایی که زیر این هرم ساخته شده است یک هزارتو به طول ۵.۵ کیلومتر را تشکیل می‌دهد و داخل آن‌ها یک اتاقک خاکسپاری قرار دارد که «جوزر» در آن دفن شده است. با اینکه اثری از مومیایی او وجود ندارد، اما ۳۲ تکه از تابوت‌دان گرانیتی فرعون در این اتاقک پیدا شد.

در این زمینه بخوانید:

نخستین هرمی که ساخته شد

«مقبره سلطنتی مایا» ‌

در ژانویه سال ۲۰۲۴ باستان‌شناسانی از دانشگاه تولین از کشف مقبره ۱۷۰۰ساله یک پادشاه «مایا» در محوطه‌ای واقع در «چوچکیتام» (Chochkitam) در «گواتمالا» خبر دادند. در این مقبره یک نقاب یشم، صدف نرمتنان و طراحی‌ها و کنده‌کاری‌هایی روی استخوان ران انسان پیدا شد. یکی از این کنده‌کاری‌ها فردی شبیه به یک پادشاه را به تصویر می‌کشد که یک نقاب یشم شبیه به آنچه را که در مقبره پیدا شده است، دست دارد. نوشته‌های کشف‌شده نیز به پدر و پدربزرگ پادشاه اشاره دارند و آنها را به حکمرانان شهرهای «تیکال» و «تئوتیئواکان» مرتبط می‌کنند.

در این زمینه بخوانید:

کشف شگفت‌انگیز درباره پادشاه فراموش‌شده

انتهای پیام